Odpowiedni rozwój malucha to coś, o czym marzą wszyscy rodzice. Pragną oni dla swoich dzieci jak najlepiej i chcą, aby pociechy w przyszłości były zdrowe i silne. Waga i wzrost dziecka powinny być monitorowane od samego początku początkowo przez lekarzy, a później przez rodziców. Zastanawiasz się czy Twoje dziecko rozwija się prawidłowo? Jest to dość skomplikowany proces i wpływają na niego różne czynniki. Wiele osób ocenia rozwój pociechy na podstawie wzrostu i wagi. Dzieci są jednak różne i można zauważyć wśród nich wiele różnic. Jedno dziecko będzie wysokie i smukłe, drugie będzie dużo niższe i nieco bardziej tęgawe. Od czego to zależy? Jaki wzrost i jaka waga są uznawane za prawidłowe w danym wieku?
Czynniki wpływające na wzrost i wagę dziecka
Istnieje wiele powodów, dla których dzieci różnią się między sobą wzrostem i wagą, nawet jeśli są w tym samym wieku. Dlatego jeśli nasz maluch jest dużo wyższy niż syn sąsiada lub waży mniej niż koleżanka z klasy nie oznacza to, że mamy powody do niepokoju. Powodów ku temu może być wiele i czasami ciężko jest odpowiedzieć, dlaczego tak jest. Do czynników, które mają bardzo duży wpływ na wzrost i wagę naszej pociechy zaliczamy:
– uwarunkowania genetyczne
Geny w bardzo dużym stopniu wpływają na rozwój dziecka. Jeśli rodzice są drobni i niezbyt wysocy nie ma się co dziwić, że ich dziecko również nie jest wysokie. Pamiętajmy także, że nie liczy się tylko wzrost i waga rodziców, ale też wcześniejszych pokoleń. To, że dziecko jest bardzo wysokie, a rodzice są przeciętnego wzrostu nie jest niczym zaskakującym. Być może rolę odegrały tutaj geny dziadka?
– stan zdrowia
Należy wziąć pod uwagę czy nasze pociechy są chorowite i z jakimi dolegliwościami zmagały się w przeszłości lub jakie dokuczają im do dzisiaj. Liczne choroby czy wady mogą nieco spowolnić proces wzrostu, podobnie jak przyjmowane przez dziecko leki. Dzieci, które są zdrowe i nie zmagały się z żadnymi poważnymi chorobami będą się rozwijać dużo lepiej.
– tryb życia
Styl życia naszych dzieci również ma duże znaczenie. Dzieci, które są aktywne, uprawiają sport i dużo się ruszają z reguły będą dużo szczuplejsze niż ich rówieśnicy, którzy prowadzą bardziej siedzący tryb życia.
– odżywianie się
Dieta również ma ogromny wpływ na wzrost i wagę naszych dzieci. Już od samego początku należy dbać o odpowiednio zbilansowane posiłki dla malucha, które zapewnią mu odpowiednią ilość białka, tłuszczu i węglowodanów. Kaloryczność i stosunek poszczególnych składników musi być dostosowany do wieku, wzrostu i wagi naszego dziecka. Nieodpowiednio dostosowane posiłki mogą skutkować zarówno niedowagą, jak i nadwagą.
– płeć dziecka
Jak wiadomo budowa ciała chłopców jest nieco inna niż budowa ciała dziewczynek. Chłopcy zazwyczaj są nieco szersi w barach i mają węższe biodra. Z reguły chłopcy są wyżsi niż dziewczynki, przez co też często więcej ważą.

Prawidłowa waga i wzrost
Zastanawiasz się ile powinno ważyć dziecko w danym wieku? Jaki jest prawidłowy wzrost 3 latka? Jaka jest prawidłowa waga 4 latka? Ile powinien ważyć 7 latek? Sprawdź w poniższych tabelach czy Twoje dziecko rozwija się prawidłowo. Pamiętaj, że prawidłowa waga dzieci to dość złożone pojęcie, podobnie jak ich wzrost.
W przypadku dziewczynek tabela prezentuje się następująco:
wiek dziecka | waga w kg | wzrost w cm |
2 lata | 10-16 | 81-92 |
3 lata | 12-18 | 90-102 |
4 lata | 13-21 | 96-110 |
5 lat | 15-24 | 102-119 |
6 lat | 16-29 | 107-127 |
7 lat | 18-34 | 113-135 |
8 lat | 20-40 | 119-141 |
9 lat | 22-45 | 124-147 |
10 lat | 25-50 | 128-153 |
11 lat | 27-51 | 135-160 |
12 lat | 30-62 | 140-165 |
13 lat | 35-66 | 146-170 |
Przykładowo, Twoja córka ma 8 lat, waży 22 kilogramy i ma 124 centymetry wzrostu. Oznacza to, że zarówno jej wzrost jak i waga są prawidłowe.
Natomiast w przypadku chłopców tabela prezentuje się w ten sposób:
wiek dziecka | waga w kg | wzrost w cm |
2 lata | 11-16 | 84-94 |
3 lata | 12-18 | 89-102 |
4 lata | 14-22 | 90-113 |
5 lat | 16-25 | 104-120 |
6 lat | 17-29 | 109-129 |
7 lat | 19-34 | 115-135 |
8 lat | 20-41 | 120-140 |
9 lat | 22-48 | 124-147 |
10 lat | 25-53 | 128-154 |
11 lat | 27-59 | 134-160 |
12 lat | 30-67 | 139-167 |
13 lat | 33-75 | 144-175 |
Jeśli Twój syn ma 7 lat, waży 25 kilogramów i ma 128 centymetrów wzrostu oznacza to, że mieści się w normie.
W każdym wieku, niezależnie od płci dozwolone są odchylenia, które wzrastają proporcjonalnie z wiekiem dziecka, więc im dziecko jest starsze, tym większe jest dopuszczalne odchylenie. Pamiętajmy, aby nie obliczać masy ciała naszego dziecka według klasyfikacji BMI, w której wagę dzieli się przez wzrost w metrach do kwadratu, gdyż została ona opracowana tylko dla dorosłych osób.

A jak prezentuje się tabela w przypadku dzieci, które mają mniej niż 2 lata?
U dziewczynek wygląda ona następująco:
wiek w miesiącach | waga w kg | wzrost w cm |
1 | 3-5 | 51-58 |
2 | 4-6 | 53-61 |
3 | 4,5-7 | 57-64 |
4 | 5-8 | 59-67 |
5 | 6-8 | 62-69 |
6 | 6-9 | 64-71 |
7 | 6,5-9,5 | 65-72 |
8 | 7-10 | 66-74 |
9 | 7-10,5 | 67-75 |
10 | 7,5-11 | 68-77 |
11 | 7,5-11,5 | 69-77 |
12 | 8-12 | 70-80 |
W przypadku chłopców prezentuje się w ten sposób:
wiek w miesiącach | waga w kg | wzrost w cm |
1 | 3,5-5,5 | 52-60 |
2 | 4-6,5 | 55-63 |
3 | 5-7,5 | 58-66 |
4 | 6-8,5 | 61-69 |
5 | 6,5-9,5 | 65-73 |
6 | 7-10 | 66-75 |
7 | 7-10,5 | 67-76 |
8 | 7,5-11 | 68-77 |
9 | 7,5-11,5 | 70-79 |
10 | 8-12 | 71-80 |
11 | 8-12,5 | 72-82 |
12 | 8,5-12,5 | 74-84 |
W tak wczesnym wieku rodzice są najbardziej wyczuleni na wszelkie nieprawidłowości. Jest to zupełnie naturalne i uzasadnione. Dzieci w tym wieku wymagają jak najwięcej uwagi, a im szybciej wykryje się wszelkie zaburzenia tym lepiej, zarówno dla nas, jak i dla dziecka. Dzięki temu lekarze będą mogli szybciej zadecydować co dolega naszemu dziecku i jak należy z nim postępować. Pamiętajmy jednak, że nie wszystkie odstępstwa od normy są czymś nieprawidłowym i nie zawsze są one powodem do niepokoju. Podobnie jak w przypadku starszych dzieci, tutaj również dozwolone są pewne odchylenia.
Jeśli podejrzewamy, że u naszego dziecka mogą być jakieś nieprawidłowości, dotyczące jego rozwoju, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza specjalisty.
Jak prawidłowo mierzyć wzrost dziecka?
Istnieją dwa rodzaje siatki centylowej. Jedna z nich bierze pod uwagę wzrost i wagę dziecka. Wystarczy odnaleźć je na osiach i znaleźć punkt, w którym się przecinają. Drugi rodzaj siatki centylowej wymaga wcześniejszego obliczenia BMI naszego dziecka (przy pomocy kalkulatora, który jest specjalnie przeznaczony dla dzieci, nie dla dorosłych) i sprawdzenia centyla, odpowiedniego dla wieku dziecka.
– jeśli BMI jest mniejsze niż 5 centyli, oznacza to, że dziecko ma niedowagę
– od 5 do 25 centyli – oznacza, że dziecko jest szczupłe
– od 25 do 85 centyli – dziecko ma prawidłową wagę (jeśli dziecko ma dziedziczne skłonności do tycia, bezpieczniej jest uznać 75 centyli za górną granicę)
– od 85 do 95 centyli – dziecko ma nadwagę
– więcej niż 95 centyli – dziecko jest otyłe
Jak zmienia się wzrost i waga dziecka?
Według ogólnie przyjętych norm dziecko, które ma 5-6 miesięcy powinno ważyć 2 razy więcej niż po urodzeniu, a 12 miesięczne dziecko powinno ważyć 3 razy więcej. Po trzecim roku życia przyrost masy jest bardziej stały. Mówi się, że dziecko co roku powinno ważyć więcej o 2-3 kilogramy i być wyższe o 5-7 centymetrów. Pamiętajmy jednak, że na ten proces składa się wiele czynników.
Wielu rodziców porównuje swoje pociechy z własnymi doświadczeniami. Musimy wziąć pod uwagę, że wiele zależy od warunków życia. Badania dowodzą, że dzięki rozwojowi opieki medycznej, lepszemu odżywianiu i mniejszej liczbie chorób w dzisiejszych czasach dorosłe osoby są często wyższe niż ich rodzice. Mówi się, że dorosły mężczyzna jest średnio o 3,5 cm wyższy niż jego ojciec, a dorosła kobieta o 3 cm wyższa niż matka. Nie jest to jednak reguła, ale warto mieć to na uwadze. Wiele osób uważa także, że skoro dziecko urodziło się duże to prawdopodobnie będzie w przyszłości bardzo wysokie. I choć w wielu przypadkach się to sprawdza, nie oznacza, że jest to konieczność. Istnieje także przesąd, który mówi, że jeśli pomnożymy wzrost dwulatka przez dwa to otrzymamy jego wzrost w dorosłym wieku. W niektórych sytuacjach może być to prawda, ale lepiej patrzeć na ten sposób z przymrużeniem oka. Na wzrost i wagę dziecka ma wpływ wiele czynników, nie tylko geny, ale również tryb życia, miejsce zamieszkania i sposób odżywania się.

Najczęstsze przyczyny nieprawidłowej wagi
W dzisiejszych czasach wiele dzieci zmaga się z niedoborem masy ciała lub nadwagą. Ustalenie przyczyny nie zawsze jest proste. Należy udać się z dzieckiem do poradni, która skieruje je na różne badania. Najczęściej wykonuje się: morfologię z rozmazem, jonogram, poziom żelaza, parametry nerkowe, badanie kału na obecność pasożytów, hormony tarczycy, wskaźniki stanu zapalnego, przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej, badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej.
W przypadku niedowagi najczęstszymi przyczynami są:
– celiakia
– anemia
– alergia pokarmowa
– obecność pasożytów
– złe nawyki żywieniowe
– nadczynność tarczycy
– zakażenie układu moczowego
– nowotwory
– obecność Helicobacter pylori
Natomiast jeśli chodzi o nadwagę, najczęściej spotykanymi przyczynami są:
– cukrzyca
– nieprawidłowa dieta (np. nadmiar kwasów omega-6 lub białek)
– nadmierny przyrost masy ciała w pierwszych miesiącach
– nieprawidłowy sposób karmienia (według wielu badań dzieci, które były karmione piersią rzadziej zmagają się z nadwagą i otyłością w późniejszych latach)
– problemy psychiczne lub emocjonalne
Przyczyny nieprawidłowego wzrostu
A co jeśli chodzi o wzrost dzieci? U wielu z nich dochodzi do zaburzeń średniego wzrostu. Częstymi przyczynami tych zaburzeń są:
– wrodzone choroby układu kostno-chrzęstnego
– przewlekłe zakażenia
– choroby nerek
– wrodzone wady serca
– nadmiar lub niedobór różnych hormonów
– progeria
– zaburzenia chromosomów autosomalnych lub płciowych
– niedobór składników (np. wapnia lub fosforu)
– przedwczesne dojrzewanie
– cukrzyca
– choroby płuc
– choroby układu pokarmowego
– problemy z tarczycą
– zaburzenia metabolizmu
– przewlekłe stosowanie niektórych leków
W wielu przypadkach zaburzenia te są spowodowane uwarunkowaniami genetycznymi. W takich sytuacjach wymagana jest stała kontrola lekarza specjalisty. Jeśli nasze dziecko jest zdrowe, możemy zadbać o rozwój jego diety odpowiednio zbilansowaną dietą i dostosowaną do niego aktywnością fizyczną.