Odpowiedni rozwój malucha to coś, o czym marzą wszyscy rodzice. Pragną oni dla swoich dzieci jak najlepiej i chcą, aby pociechy w przyszłości były zdrowe i silne. Waga i wzrost dziecka powinny być monitorowane od samego początku początkowo przez lekarzy, a później przez rodziców. Zastanawiasz się czy Twoje dziecko rozwija się prawidłowo? Jest to dość skomplikowany proces i wpływają na niego różne czynniki. Wiele osób ocenia rozwój pociechy na podstawie wzrostu i wagi. Dzieci są jednak różne i można zauważyć wśród nich wiele różnic. Jedno dziecko będzie wysokie i smukłe, drugie będzie dużo niższe i nieco bardziej tęgawe. Od czego to zależy? Jaki wzrost i jaka waga są uznawane za prawidłowe w danym wieku?
Czynniki wpływające na wzrost i wagę dziecka
Istnieje wiele powodów, dla których dzieci różnią się między sobą wzrostem i wagą, nawet jeśli są w tym samym wieku. Dlatego jeśli nasz maluch jest dużo wyższy niż syn sąsiada lub waży mniej niż koleżanka z klasy nie oznacza to, że mamy powody do niepokoju. Powodów ku temu może być wiele i czasami ciężko jest odpowiedzieć, dlaczego tak jest. Do czynników, które mają bardzo duży wpływ na wzrost i wagę naszej pociechy zaliczamy:
– uwarunkowania genetyczne
Geny w bardzo dużym stopniu wpływają na rozwój dziecka. Jeśli rodzice są drobni i niezbyt wysocy nie ma się co dziwić, że ich dziecko również nie jest wysokie. Pamiętajmy także, że nie liczy się tylko wzrost i waga rodziców, ale też wcześniejszych pokoleń. To, że dziecko jest bardzo wysokie, a rodzice są przeciętnego wzrostu nie jest niczym zaskakującym. Być może rolę odegrały tutaj geny dziadka?
– stan zdrowia
Należy wziąć pod uwagę czy nasze pociechy są chorowite i z jakimi dolegliwościami zmagały się w przeszłości lub jakie dokuczają im do dzisiaj. Liczne choroby czy wady mogą nieco spowolnić proces wzrostu, podobnie jak przyjmowane przez dziecko leki. Dzieci, które są zdrowe i nie zmagały się z żadnymi poważnymi chorobami będą się rozwijać dużo lepiej.
– tryb życia
Styl życia naszych dzieci również ma duże znaczenie. Dzieci, które są aktywne, uprawiają sport i dużo się ruszają z reguły będą dużo szczuplejsze niż ich rówieśnicy, którzy prowadzą bardziej siedzący tryb życia.
– odżywianie się
Dieta również ma ogromny wpływ na wzrost i wagę naszych dzieci. Już od samego początku należy dbać o odpowiednio zbilansowane posiłki dla malucha, które zapewnią mu odpowiednią ilość białka, tłuszczu i węglowodanów. Kaloryczność i stosunek poszczególnych składników musi być dostosowany do wieku, wzrostu i wagi naszego dziecka. Nieodpowiednio dostosowane posiłki mogą skutkować zarówno niedowagą, jak i nadwagą.
– płeć dziecka
Jak wiadomo budowa ciała chłopców jest nieco inna niż budowa ciała dziewczynek. Chłopcy zazwyczaj są nieco szersi w barach i mają węższe biodra. Z reguły chłopcy są wyżsi niż dziewczynki, przez co też często więcej ważą.
Prawidłowa waga i wzrost
Zastanawiasz się ile powinno ważyć dziecko w danym wieku? Jaki jest prawidłowy wzrost 3 latka? Jaka jest prawidłowa waga 4 latka? Ile powinien ważyć 7 latek? Sprawdź w poniższych tabelach czy Twoje dziecko rozwija się prawidłowo. Pamiętaj, że prawidłowa waga dzieci to dość złożone pojęcie, podobnie jak ich wzrost.
W przypadku dziewczynek tabela prezentuje się następująco:
wiek dziecka | waga w kg | wzrost w cm |
2 lata | 10-16 | 81-92 |
3 lata | 12-18 | 90-102 |
4 lata | 13-21 | 96-110 |
5 lat | 15-24 | 102-119 |
6 lat | 16-29 | 107-127 |
7 lat | 18-34 | 113-135 |
8 lat | 20-40 | 119-141 |
9 lat | 22-45 | 124-147 |
10 lat | 25-50 | 128-153 |
11 lat | 27-51 | 135-160 |
12 lat | 30-62 | 140-165 |
13 lat | 35-66 | 146-170 |
Przykładowo, Twoja córka ma 8 lat, waży 22 kilogramy i ma 124 centymetry wzrostu. Oznacza to, że zarówno jej wzrost jak i waga są prawidłowe.
Natomiast w przypadku chłopców tabela prezentuje się w ten sposób:
wiek dziecka | waga w kg | wzrost w cm |
2 lata | 11-16 | 84-94 |
3 lata | 12-18 | 89-102 |
4 lata | 14-22 | 90-113 |
5 lat | 16-25 | 104-120 |
6 lat | 17-29 | 109-129 |
7 lat | 19-34 | 115-135 |
8 lat | 20-41 | 120-140 |
9 lat | 22-48 | 124-147 |
10 lat | 25-53 | 128-154 |
11 lat | 27-59 | 134-160 |
12 lat | 30-67 | 139-167 |
13 lat | 33-75 | 144-175 |
Jeśli Twój syn ma 7 lat, waży 25 kilogramów i ma 128 centymetrów wzrostu oznacza to, że mieści się w normie.
W każdym wieku, niezależnie od płci dozwolone są odchylenia, które wzrastają proporcjonalnie z wiekiem dziecka, więc im dziecko jest starsze, tym większe jest dopuszczalne odchylenie. Pamiętajmy, aby nie obliczać masy ciała naszego dziecka według klasyfikacji BMI, w której wagę dzieli się przez wzrost w metrach do kwadratu, gdyż została ona opracowana tylko dla dorosłych osób.
A jak prezentuje się tabela w przypadku dzieci, które mają mniej niż 2 lata?
U dziewczynek wygląda ona następująco:
wiek w miesiącach | waga w kg | wzrost w cm |
1 | 3-5 | 51-58 |
2 | 4-6 | 53-61 |
3 | 4,5-7 | 57-64 |
4 | 5-8 | 59-67 |
5 | 6-8 | 62-69 |
6 | 6-9 | 64-71 |
7 | 6,5-9,5 | 65-72 |
8 | 7-10 | 66-74 |
9 | 7-10,5 | 67-75 |
10 | 7,5-11 | 68-77 |
11 | 7,5-11,5 | 69-77 |
12 | 8-12 | 70-80 |
W przypadku chłopców prezentuje się w ten sposób:
wiek w miesiącach | waga w kg | wzrost w cm |
1 | 3,5-5,5 | 52-60 |
2 | 4-6,5 | 55-63 |
3 | 5-7,5 | 58-66 |
4 | 6-8,5 | 61-69 |
5 | 6,5-9,5 | 65-73 |
6 | 7-10 | 66-75 |
7 | 7-10,5 | 67-76 |
8 | 7,5-11 | 68-77 |
9 | 7,5-11,5 | 70-79 |
10 | 8-12 | 71-80 |
11 | 8-12,5 | 72-82 |
12 | 8,5-12,5 | 74-84 |
W tak wczesnym wieku rodzice są najbardziej wyczuleni na wszelkie nieprawidłowości. Jest to zupełnie naturalne i uzasadnione. Dzieci w tym wieku wymagają jak najwięcej uwagi, a im szybciej wykryje się wszelkie zaburzenia tym lepiej, zarówno dla nas, jak i dla dziecka. Dzięki temu lekarze będą mogli szybciej zadecydować co dolega naszemu dziecku i jak należy z nim postępować. Pamiętajmy jednak, że nie wszystkie odstępstwa od normy są czymś nieprawidłowym i nie zawsze są one powodem do niepokoju. Podobnie jak w przypadku starszych dzieci, tutaj również dozwolone są pewne odchylenia.
Jeśli podejrzewamy, że u naszego dziecka mogą być jakieś nieprawidłowości, dotyczące jego rozwoju, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza specjalisty.
Jak prawidłowo mierzyć wzrost dziecka?
Istnieją dwa rodzaje siatki centylowej. Jedna z nich bierze pod uwagę wzrost i wagę dziecka. Wystarczy odnaleźć je na osiach i znaleźć punkt, w którym się przecinają. Drugi rodzaj siatki centylowej wymaga wcześniejszego obliczenia BMI naszego dziecka (przy pomocy kalkulatora, który jest specjalnie przeznaczony dla dzieci, nie dla dorosłych) i sprawdzenia centyla, odpowiedniego dla wieku dziecka.
– jeśli BMI jest mniejsze niż 5 centyli, oznacza to, że dziecko ma niedowagę
– od 5 do 25 centyli – oznacza, że dziecko jest szczupłe
– od 25 do 85 centyli – dziecko ma prawidłową wagę (jeśli dziecko ma dziedziczne skłonności do tycia, bezpieczniej jest uznać 75 centyli za górną granicę)
– od 85 do 95 centyli – dziecko ma nadwagę
– więcej niż 95 centyli – dziecko jest otyłe
Jak zmienia się wzrost i waga dziecka?
Według ogólnie przyjętych norm dziecko, które ma 5-6 miesięcy powinno ważyć 2 razy więcej niż po urodzeniu, a 12 miesięczne dziecko powinno ważyć 3 razy więcej. Po trzecim roku życia przyrost masy jest bardziej stały. Mówi się, że dziecko co roku powinno ważyć więcej o 2-3 kilogramy i być wyższe o 5-7 centymetrów. Pamiętajmy jednak, że na ten proces składa się wiele czynników.
Wielu rodziców porównuje swoje pociechy z własnymi doświadczeniami. Musimy wziąć pod uwagę, że wiele zależy od warunków życia. Badania dowodzą, że dzięki rozwojowi opieki medycznej, lepszemu odżywianiu i mniejszej liczbie chorób w dzisiejszych czasach dorosłe osoby są często wyższe niż ich rodzice. Mówi się, że dorosły mężczyzna jest średnio o 3,5 cm wyższy niż jego ojciec, a dorosła kobieta o 3 cm wyższa niż matka. Nie jest to jednak reguła, ale warto mieć to na uwadze. Wiele osób uważa także, że skoro dziecko urodziło się duże to prawdopodobnie będzie w przyszłości bardzo wysokie. I choć w wielu przypadkach się to sprawdza, nie oznacza, że jest to konieczność. Istnieje także przesąd, który mówi, że jeśli pomnożymy wzrost dwulatka przez dwa to otrzymamy jego wzrost w dorosłym wieku. W niektórych sytuacjach może być to prawda, ale lepiej patrzeć na ten sposób z przymrużeniem oka. Na wzrost i wagę dziecka ma wpływ wiele czynników, nie tylko geny, ale również tryb życia, miejsce zamieszkania i sposób odżywania się.
Dzieci rosną szybciej niż myślisz
Jak wysokie będzie Twoje dziecko?
Do obliczenia jak duże urośnie Twoje dziecko, możesz wykorzystać kalkulator wzrostu dziecka. Dzięki zastosowanym metodom naukowym pozwoli on z dużą wiarygodnością obliczyć, jak wysokie będzie Twoje dziecko w przyszłości.
Najczęstsze przyczyny nieprawidłowej wagi
W dzisiejszych czasach wiele dzieci zmaga się z niedoborem masy ciała lub nadwagą. Ustalenie przyczyny nie zawsze jest proste. Należy udać się z dzieckiem do poradni, która skieruje je na różne badania. Najczęściej wykonuje się: morfologię z rozmazem, jonogram, poziom żelaza, parametry nerkowe, badanie kału na obecność pasożytów, hormony tarczycy, wskaźniki stanu zapalnego, przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej, badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej.
W przypadku niedowagi najczęstszymi przyczynami są:
– celiakia
– anemia
– alergia pokarmowa
– obecność pasożytów
– złe nawyki żywieniowe
– nadczynność tarczycy
– zakażenie układu moczowego
– nowotwory
– obecność Helicobacter pylori
Natomiast jeśli chodzi o nadwagę, najczęściej spotykanymi przyczynami są:
– cukrzyca
– nieprawidłowa dieta (np. nadmiar kwasów omega-6 lub białek)
– nadmierny przyrost masy ciała w pierwszych miesiącach
– nieprawidłowy sposób karmienia (według wielu badań dzieci, które były karmione piersią rzadziej zmagają się z nadwagą i otyłością w późniejszych latach)
– problemy psychiczne lub emocjonalne
Przyczyny nieprawidłowego wzrostu
A co jeśli chodzi o wzrost dzieci? U wielu z nich dochodzi do zaburzeń średniego wzrostu. Częstymi przyczynami tych zaburzeń są:
– wrodzone choroby układu kostno-chrzęstnego
– przewlekłe zakażenia
– choroby nerek
– wrodzone wady serca
– nadmiar lub niedobór różnych hormonów
– progeria
– zaburzenia chromosomów autosomalnych lub płciowych
– niedobór składników (np. wapnia lub fosforu)
– przedwczesne dojrzewanie
– cukrzyca
– choroby płuc
– choroby układu pokarmowego
– problemy z tarczycą
– zaburzenia metabolizmu
– przewlekłe stosowanie niektórych leków
W wielu przypadkach zaburzenia te są spowodowane uwarunkowaniami genetycznymi. W takich sytuacjach wymagana jest stała kontrola lekarza specjalisty. Jeśli nasze dziecko jest zdrowe, możemy zadbać o rozwój jego diety odpowiednio zbilansowaną dietą i dostosowaną do niego aktywnością fizyczną.
Cześć! Jestem Kamila i z wykształcenia jestem lekarzem pediatrą i mamą trzech małych szkrabów – Antosia, Kaliny i Tomka. Jestem redaktorką naczelną Planetadziecka.pl, gdzie dzielimy się z wami naszymi doświadczeniem z wychowania dzieci i nie tylko!